UYGUR-OĞUZLAR İLİŞKİLERİ
Göktürklerin son zamanlarında herhangi bir isyan hareketinde bulunmayan Uygurlar, Oğuzların Göktürklere karşı Çin entrikaları sonucunda ayaklanmaları üzerine ilk Uygur Kaganı olan Kutluk Bilge Kül Kagan, kendi oğlunu Oğuzlar üzerine yabgu olarak göndermiştir. Bu durum karşısında Uygurlara karşı bir isyan harekinde bulunmayan Oğuzlar, Uygur üstünlüğünü tanımışlar hatta askeri seferlere katılmışlardır. Fakat bu durum kısa sürmüştür.
Kutluk Bilge Kül Kagan ölünce yerine geçen selefi döneminde Oğuzlar isyan etmiştir. Moyen-çor döneminde edilen bu isyanla ilgili Moyen-çor Kitabesi’nde Oğuzlarla nasıl mücadele edildiği tasvir edilmiştir. Moyen-çor kendi Kitabesinde Oğuzlar için “Dokuz Oğuz Budunum” diyerek onların kendine bağlı olduklarına dikkat çekmiştir. 750 senesinden sonra Oğuzların tekrar toparlanarak Kırgızlar ve Çinlilerle Uygurlara karşı savaştıkları kaynaklar belirtmektedir. Bu tarihten sonra Oğuzların Sin-usu Yazıtı’nda tekrar “Dokuz Oğuzlar” olarak geçtiğini görüyoruz. Bilindiği gibi, Uygurlar 840’da yenildikten sonra Orhun bölgesinde Dokuz Oğuz olarak bilinen bu Oğuzların da batıya doğru çekilerek Sir-Derya boylarına gelip burada yerleşmişlerdir.
Daha sonraki dönemlerde Oğuzlar fırsat buldukça sık sık isyan etmişlerdir. Bu isyanlarda Oğuzlar diğer boylarla anlaşma yoluna da gitmiştir. Bu anlaşmaların birinde Oğuzlar, Dokuz Tatarlarla birleşip Uygurlara saldırmışlardır Uygurlar bu saldırıları bertaraf etmişler ve topluca bir ceza değil sadece isyanın elebaşlarını cezalandırmışlardır. Ama akabinde tekrar aynı olay vuku bulmuştur.
