Doğum Öncesi Fiziksel Gelişim
Doğum öncesi dönem, yaşam sürecindeki en hızlı gelişimin yaşandığı dönemdir. Bu dönem, döllenmeden başlayarak doğuma kadar geçen süreyi kapsamaktadır. Annenin yumurtası ve babadan gelen spermin birleşmesiyle zigot adı verilen döllenmiş yumurta oluşmaktadır. Döllenmenin meydana gelebilmesi için yumurtalıklara 300-500 kadar spermin ulaşması gerekmektedir. Döllenme ile yaklaşık 38 hafta sürecek olan doğum öncesi gelişim süreci şekillenmeye ve büyük değişiklikler oluşmaya başlamaktadır. Bebeğin olgunlaşma ve büyümesiyle ilgili tüm bilgiler zigot içerisinde kodlanmıştır. Bu bilgiler, annenin yumurtasından gelen 23 adet kromozom ile babanın sperminden gelen 23 adet kromozomun birleşmesiyle oluşan, 23 çift kromozomda yer almaktadır. Zigot, mitosis adı verilen hücre bölünmesiyle çoğalmaya başlamaktadır ve ovum (dölüt), embriyo ve fetal (fetüs) olmak üzere üçe ayrılmaktadır:
Ovum (Dölüt) Dönemi: Döllenmeden sonra gebeliğin ikinci haftasına kadar süren döneme “ovum” (dölüt) dönemi adı verilmektedir. Bu dönemde dölüt, fallop tüplerinden aşağıya inerek, rahim duvarına yapışmaktadır. Yerleşme işlemi 13 günde tamamlanmaktadır. Bu süre zarfında hücreler bölünerek embriyoyu oluşturmaya ve plasenta ile göbek kordonu birbirine bağlanıp şekillenerek embriyoya besin sağlamaya başlamaktadır.
Embriyo Dönemi: En kritik aşama embriyonik aşama ile başlamaktadır. Embriyo dönemi üçüncü haftadan sekizinci haftaya kadar sürmektedir. Bu dönemde hücreler farklılaşmaya ve ileride vücudun değişik organlarını meydana getirecek şekilde tabakalar oluşturmaya başlamaktadır. Fiziksel olarak embriyo, bebek gibi görünmeye; ana organlar, kollar, bacaklar, parmaklar, ayak parmakları ve yüz gelişmeye başlamaktadır. Bebeğin henüz
kemikleri olmamasına rağmen, bebeği desteklemek için kıkırdak büyümeye başlamaktadır. Bu noktada sağlıklı ve zararlı maddeler doğmamış bebeğe geçtiği için annenin sağlıklı beslenmesi ve zararlı maddelerden uzak kalması önemlidir.
Fetal (Fetüs) Dönemi: Üçüncü aydan itibaren embriyo döneminin sona ermesiyle fetal (fetüs) dönemi başlamakta ve bu dönem doğuma kadar devam etmektedir. Bu dönemde özellikle beyin gelişimi oldukça hızlıdır ve beyinde elektriksel etkinlikler meydana gelmektedir. Üçüncü ayda fetüsün burun ve kulakları belirmiş, el ve ayak parmakları ile tırnakları şekillenmeye, kaslar gelişmeye başlamıştır. Dış üreme organları şekillenmekte ve
böylece fetüsün cinsiyeti anlaşılabilmektedir. Beşinci ayda baş ve vücut arasındaki oran hızla değişmeye başlar. Cilt yumuşaktır, bütün vücudu yumuşak tüyler kaplamaya ve saçlar uzama başlamaktadır. Birçok refleks gelişmektedir. Kalp atışı düzenlidir ve yetişkinler tarafından duyulabilmektedir. Fiziksel olarak bebeklerin kemikleri oluşmaya, tüm vücut parçaları olgunlaşmaya, Kalp ve diğer organlar güçlenmeye ve bilişsel olarak motor becerileri gelişmeye başlamaktadır. Bebek başını çevirebilir, yutabilir, itebilir, başını hareket ettirebilir ve başparmağını emebilir. Yedinci ay ile fetüs bağımsız yaşama yeteneğine sahiptir ve erken doğum gerçekleştiğinde hayatta kalma şansı yüksektir. Sekizinci ve dokuzuncu aylarda fetüs ilk aylara göre daha fazla kilo alır, ışığa tepki verir. Normal koşullarda dokuzuncu ayın sonunda, bebeğin rahim içerisindeki gelişimi tamamlanır ve fetüs dış dünyada yaşamaya hazır hale gelir. Fetüs doğduğunda boyu ortalama 48-53 cm, ağırlığı ise 2500-4300 gram arasındadır.
