Allah’ın 99 İsmi ve Anlamları – Esmâü’l-Hüsnâ

Allah’ın isimleri

Esmâü’l-Hüsnâ

No	Okunuşu	Arapça yazılış	Kelimenin anlamı veya açıklaması
1	Allah	الله	El-ilah kelimesinin zamanla kaynaşmasından türediği düşünülmektedir.
2	Rahmân	الرحمن	Araplaştırılan bir kelimedir.^[21] “‘Acıyan, merhamet eden, şefkat gösteren, ihsan eden.”
3	Rahîm	الرحيم	“‘Koruyan, acıyan, merhamet eden.”
4	Adil	العدل	“‘Türeli, adil, insaflı, aşırı gitmeyen, her şeyi yerli yerince yapan”
5	Afüv	العفو	“‘Bağışlayıcı, affedici, cezalandırmaktan vazgeçen anlamına gelmektedir”
6	Âhir	الآخر	“‘Son, en son olan, sonuncu”
7	Alîm	العليم	“‘Bilgin, çok bilen, bilgisi sonsuz, farkında olan, ilim sahibi.”
8	Aliyy	العلي	“‘Ulu, yüce, üstün olan. Alî, yüksek, büyük ve yüce olan”
9	Azîm	العظيم	“‘Büyük, büyüklük sahibi, sınırsız ve kayıtsız büyüklük, pek azametli.”
10	Azîz	العزيز	“‘Eren, aziz, izzetli, onurlu.” Aziz kelimesinden ayrıca Arapça dil kalıpları kullanılarak Azze, Azize, Muiz, muazzez gibi kelimeler türetilmiştir.
11	Bâis	الباعث	“‘Gönderen, ölüleri dirilten.”
12	Bâkî	الباقي	“‘Bengi, varlığının sonu gelmeyen, süreklilik sâhibi, sonsuza kadar kalan. Varlığının zamansal sonu gelmeyen, ebedî.”
13	Bâri	البارئ	“‘Yaratan demektir.”
14	Basîr	البصير	“‘Gören, her şeyi eksiksiz gören.”
15	Bâsit	الباسط	“‘Gönençleten, ferahlatan, bolluk veren, açan, genişleten demektir.”
16	Bâtın	الباطن	“‘Gizli, varlığı (zâtı) gizli olan, görünmeyen”
17	Bedî	البديع	“‘Örneksiz, emsalsiz yaratan demektir.”
18	Berr	البَرّ	“‘İyi olan.”
19	Câmi	الجامع	“‘Toplayıcı, toparlayan, toplayan demektir.”
20	Cebbâr	الجبّار	“‘Yavuz, acımasız, çokça güç kullanan, cebir yoluyla yapan.”
21	Celîl	الجليل	“‘Öfkeli, ulu.”
22	Dâr	الضار	“‘Tutan, sahip”
23	Evvel	الأوّل	“‘İlk, varlığı ilk olan. “
24	Fettâh	الفتّاح	“‘Alan, fetheden.”
25	Gaffâr	الغفّار	“‘Örten, günahları bağışlayan, çokça örten. “
26	Gafûr	الغفور	“‘Bağışlayıcı, affeden, mağfireti çok olan.”
27	Ganî	الغني	“‘Varsıl, zengin ya da çok zengin.”
28	Habîr	الخبير	“‘Salıklı, haberli olan, her şeyin iç yüzünden, gizli tarafından haberdâr olan.”
29	Hâdî	الهادي	“‘Kılavuz, hidâyet verici, hidâyete kavuşturan.”
30	Hâfıd	الخافض	“‘Oğul, yukarıdan aşağıya indiren, alçaltan, dereceleri düşüren demektir.”
31	Hafîz	الحفيظ	“‘Koruyucu'”
32	Hakem	الحكم	“‘Yargıcı, hakem, hükmeden.”
33	Hakîm	الحكيم	“‘Egemen, işleri hikmetli, hikmet sâhibi. “
34	Hakk	الحقّ	“‘Gerçek.”
35	Hâlik	الخالق	“‘Yaratıcı, yoktan vâr eden.”
36	Halîm	الحليم	“‘Sunlu, (yumuşak huylu) yumuşak davranan, hilmi çok olan demektir.”
37	Hamîd	الحميد	“‘Övülen, iyi huylu.”
38	Hasîb	الحسيب	“‘Değerli, hesap gören. Aynı zamanda hesap gören, muhasebeci ve sayman anlamına gelmektedir. Hasîb olarak Allah yeter.” (Ahzâb33/, 39).”
39	Hayy	الحيّ	“‘Diri, hayat sâhibi.”
40	Kābid	القابض	“‘Sıkan, daraltan, darlık veren anlamına gelir.”
41	Kādir	القادر	“‘Güçlü, kudret sâhibi, istediğini yapmaya muktedir, gücü yeten demektir.”
42	Kahhâr	القهّار	“‘Üzen, kahreden, kahredici, yok edici. “
43	Kaviyy	القويّ	“‘Güçlü,kuvvetli, kudretli, güçlü ve sınırsız kuvvet sâhibi.”
44	Kayyûm	القيّوم	“‘Değişmeyen, ayakta tutan.”
45	Kebîr	الكبير	“‘Büyük.”
46	Kerîm	الكريم	“‘Selek, cömert, çok ikrâm edici, kerem sahibi.”
47	Kuddüs	القدّوس	“‘Kutsal, pür, saf”
48	Latîf	اللطيف	“‘Güzel, ince hoş, nüfuz edici, saydam, güzel, yumuşak, gizli, derin, lütufkâr gibi anlamlara gelir.”
49	Mâcid	الماجد	“‘Onurlu, ulu ve cömert, şânı yüce anlamlarını taşımaktadır. Kadri ve şânı büyük, kerem ve müsâmahası bol demektir.”
50	Mâlik-ül Mülk	مالك الملك	“‘Mal sahibi.”
51	Mâni	المانع	“‘Engelleyici. Mâni, bâzı şeylerin meydana gelmesine müsâde etmeyen, engelleyen demektir.”
52	Mecîd	المجيد	“‘Ünlü, tanınan”
53	Melik	الملك	“‘Han, Kağan”
54	Metîn	المتين	“‘Sağlam, metânetli, güçlü.”
55	Mu’ahhir	المؤخّر	“‘Erteleyen, geride bırakan. “
56	Mucîb	المجيب	“‘Gerektiren. Duaya karşılık veren, (el-Bakara, 2/186) kabul eden, icâbet eden demektir.”
57	Muğnî	المغني	“‘Varsıllaştıran, zenginleştiren, zengin kılan.”
58	Muhsî	المحسي	“‘Sayan, sayıp döken”
59	Muhyî	المحيي	“‘Dirilten, canlandıran.”
60	Muîd	المعيد	“‘Döndüren. İade eden.”
61	Muiz	المعز	“‘Ermiş, eren. Aziz kelimesinden türetilen Muiz, izzet ve azizlik veren anlamlarına gelir. (Ayrıntılı bilgi için bkn.Aziz)”
62	Mukaddim	المقدّم	“‘Sunan, sunucu, öne geçiren. Mukaddim, öne alan.”
63	Mukît	المقيت	“‘Besleyen, rızıkları yaratan, bilen, tâyin eden, her yaratılmışın rızkını veren demektir.”
64	Muksit	المقسط	“‘Doğru, tasarruflu. Muksit, “Bütün işlerini dengeli yapan” anlamına gelir.”
65	Muktedir	المقتدر	“‘Erkli, güç yetiren, kuvvet sahibi demektir.”
66	Musavvir	المصور	“‘Tasarlayan, şekillendiren.”
67	Mübdî’	المبدىء	“‘Varlıklandıran. Mübdî, hiç yoktan ortaya koyan, vâreden, yaratandır. “
68	Müheymin	المهيْمن	“‘Denetleyici, kontrol eden”
69	Mü’min	المؤمن	“‘İnanan, güvenen. İsim Allah’a izafe edildiğinde (ismi mef’ul) güven veren, güvenilen şeklinde anlamlandırılır.”
70	Mümît	المميت	“‘Öldüren, can alan. Mümît, öldüren, ölümü her canlıya tâkdir edip bunu uygulayan, yaratıkların ölümünü yaratan, öldüren demektir.”
71	Müntakim	المنتقم	“‘Öççü, intikamcı. Ancak din bilginlerince intikam alma Allah’a yakıştırılamadığı için “günahkârlara adaletiyle müstahak oldukları cezayı veren” şeklinde açıklamalarla ismin antropomorfik çağrışımı yok edilir.”
72	Müteâli	المتعالِ	“‘Yüceltilen.”
73	Mütekebbir	المتكبّر	Büyüklenen, kibirli. Arapça K.B.R kökünden mütefa’il vezninde türetilen bir kelimedir. Kibirlenen, büyüklenen, gururlu anlamlarına gelir. Aynı kökten türetilen kibir, müstekbir vb. yergi ifade etmekte olup,^[22] Tanrı için kullanıldığında ululuk sahibi, her şeyde ve her hadisede büyüklüğünü gösteren anlamları verilir. İsim ayrıca antropomorfik çağrışımlar açısından dikkat çekicidir.””Bütün ihtişamın sahibi, Büyük ve büyüklenen.”^[23] Mütekebbir, “zatının ve sıfatlarının mahiyeti bilinemeyecek kadar ulu” anlamına gelir.^[22]
74	Müzil	المذل	“‘Yok eden, zillete düşüren, hor ve hakir eden.”
75	Nâfi	النافع	“‘Yararlandıran.”
76	Nûr	النور	Sümercedir, Arapçalaştırılmıştır.“‘Işık'”
77	Râfi	الرافع	“‘Yükselten.”
78	Rakîb	الرقيب	“‘Gözetleyici, kontrol ve gözetim altında bulunduran.”
79	Ra’ûf	الرؤوف	“‘Esirgeyen, şefkat ve merhamet gösteren. “
80	Reşîd	الرشيد	“‘Ergin. “
81	Rezzâk	الرزّاق	“‘Azıklandıran.”
82	Sabûr	الصبور	“‘Dayançlı, sabırlı.”
83	Samed	الصمد	“‘Kendine yeten, her şey kendisine muhtaç olan, kendisi ise hiçbir şeye muhtaç olmayan. Geleneksel meâl çalışmalarında Samed kelimesine birebir tercüme şeklinde anlam verilmez ve “kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan, ama her şey ona muhtaç olan; tüm canlıların ihtiyaçlarını gideren ve her türlü istekte doğrudan kendisine başvurulan” şeklinde açıklamalarda bulunulur.”
84	Şehid	الشهيد	“‘Tanık, şahit, gören “
85	Şükür	الشكور	“‘Teşekkür edici'”
86	Selām	السلام	“‘Esenlik. Selām, İslam sözcüğüyle aynı semantik kökten türer. Her çeşit âfet ve kaderlerden emin olan demektir. Selām ismiyle Allah, her türlü eminliğin, sâlimliğin aslı olup, ayıptan, kusurdan ve her çeşit eksikliklerden uzak olan yüce yaratıcı olduğunu kullarına belli etmiştir. Selam kelimesi aslında barış demektir. İbranicede karşılığı Şalomdur. Selim, Süleyman (Solomon) isimleri bu kökten türemiştir.”
87	Semî	السميع	“‘İşiten.”
88	Tevvâb	التوّاب	“‘Dönme, dönücü, çokça tövbe eden, pişmanlık duyan. Allah için kullanıldığında tövbeleri kabul eden şeklinde tercüme edilir.”
89	Vâcid	الواجد	“‘Vareden, icâd eden.”
90	Vâhid	الواحد	“‘Tek.”
91	Vâlî	الوالي	“‘Yöneten, idâre eden.”
92	Vâris	الوارث	“‘Kalıtçı, vâris, mülkü devralan. “
93	Vâsi	الواسع	“‘Genişleten, genişlik veren. “
94	Vedûd	الودود	“‘Sevilen. Hud:90 ve Buruc:14 ayetlerinde kullanılmış bir kelimedir.”
95	Vehhâb	الوهّاب	“‘Armağancı, karşılıksız bolca veren, hîbe eden.”
96	Vekîl	الوكيل	“‘Saylav, vekalet eden.”
97	Velî	الولي	“‘Ege, veli, dost.”
98	Zâhir	الظاهر	“‘Görünen, âşikâr olan.”
99	Zülcelâl-i vel-İkrâm	ذو الجلال والإكرام	“‘Ulu ve saygın. Zülcelâl-i vel-İkrâm hem azamet, hem de fazl-u kerem sâhibi demektir.”