Sivil Havacılığın Günümüzdeki Önemi
Sivil havacılık sektörü hız (zaman) faydasının öneminin artmasına paralel olarak önem kazanmakta ve gelişmektedir. Yıllar öncesinde yalnızca belirli bir zümreyle sınırlı olan hava yolu ile seyahat gün geçtikçe toplumun çeşitli kesimlerinde yaygınlaşmaktadır. Hava yolu taşımacılığına olan yönelim yalnızca yolcu taşımacılığında değil, yük taşımacılığında da artış göstermektedir. Lojistik şirketleri bünyelerinde hava yolu departmanları açmakta ya da hava yolu şirketleriyle iş birliğine gitmektedirler. Böylelikle müşterilerine hızlı ulaştırma hizmeti sunmayı hedeflemektedirler. Lojistik sektörünün rekabet yapısı henüz hava yolu taşımacılığına yeterli düzeyde eğilmeyen şirketleri de hava yolunu bir tercih olarak sunmak zorunda bırakmaktadır. Sivil havacılığın günümüzdeki önemi; ekonomik, turistik ve siyasi boyutlarıyla aşağıda incelenmektedir.
1. Sivil Havacılığın Ekonomik Açıdan Önemi
Günümüz ticari hayatı, küreselleşmenin de etkisiyle hızlı bir gelişme içindedir. Özellikle rekabet avantajı yaratma konusundaki arayışlar herhangi bir sektörden bağımsız olarak devam etmektedir. Rekabet avantajının ne şekilde yaratılabileceğine bakıldığında sanayinin günümüz kadar gelişmiş olmadığı dönemlerde üretebilmek yani miktarın, Dünya Savaşları sonrasında da seri üretimin yani düşük birim maliyetlerin ön planda olduğunu görmekteyiz. Yirminci yüzyılın son çeyreğinde tüm dünyayı saran kalite rüzgârı toplam kalite yönetimi yaklaşımını neredeyse tüm işletmelerde egemen kılmış, ham madde, malzeme ve süreçlerin kalite standartlarıyla aynı düzeye geldiği işletmeler için fark yaratacak yeni arayışlar başlamıştır. Yirmi birinci yüzyılın başından itibaren üretim ve ticarette aranan sonuç tüketiciye daha hızlı ulaşmak yani zaman faydası yaratmayla bulunmuştur.
Hava yolu taşımacılığı, hız (zaman) faydası yaratma özelliğiyle günümüz ticari işletmelerinin en temel rekabet silahı hâline gelmiştir. Özellikle sıfır stok ve sipariş bazlı üretimin bir gereklilik olduğu son dönemlerde hızlı tedarik ve hızlı dağıtım işletmelerin rekabet avantajı yaratmadaki en önemli aracı hâline gelmiştir.
Üretimde zaman faydası yaratmanın yanı sıra sivil havacılık sektörü yatırımları ve karmaşık maliyet yapısıyla önemli finansal büyüklüklerin söz konusu olduğu bir sektördür. Havalimanı inşaatından terminal işletmeciliğine, uçak üreticiliğinden bu uçakların temin edilebilmesi için uzun dönemli finansal kiralama olmak üzere çeşitli finansman modelleri yaratan banka ve kredi kuruluşlarına, sivil havacılıkla ilgili eğitim veren kurumlardan uçak yan sanayi ve teknisyenlerine pek çok bileşen önemli bir ekonomik büyüklüğün parçası konumundadır. Hava yolları arasındaki ittifaklar, pazarlama bütçe ve uygulamaları, havacılık sektörüne yönelik bilişim sistemlerinin donanım ve yazılımları yüksek maliyet yaratan sivil havacılık kalemlerine birer örnek olarak gösterilebilir. Sivil havacılık sektörü ve yan sektörleri ekonomik hayatın önemli bir parçası olduğu gibi resesyon yaşayan ekonomilerde çarkların dönmesi için bir fırsat olarak da düşünülebilir.
2. Sivil Havacılığın Turizm Açısından Önemi
Küresel ekonominin hızlı işleyişi içerisinde bireylerin yaşama alışkanlıkları da değişiklik göstermektedir. Zaman daha değerli olmakta ve bireyler ulaştırma hizmetlerinde geçirdikleri zamanı en aza indirgeme eğilimine yönelmektedirler. İş amaçlı seyahat eden yolcular için seyahat zamanı iş zamanıdır ve maliyet olarak bir karşılığı vardır. Toplantı ya da işlerine en az zaman kaybıyla, konforlu ve zinde gitmeyi tercih etmektedirler. Turistik amaçlı seyahat eden yolcular ise kısıtlı tatil sürelerini yolculukla geçirmeyi istemedikleri için tercihlerini daha hızlı bir ulaşım şekli olan hava yolundan yana kullanmaktadırlar.
Turizmin önemli bir bileşeni olan seyahat acenteleri hava yollarıyla yalnızca müşteri ilişkisine sahip değillerdir. Aralarında bir nevi stratejik ortaklık söz konusudur. Yalnızca hava yolu bilet ücretlerinden elde edilen tasarrufun tüm turistik operasyonlardan elde edilen kâra yaklaşık olarak denk geldiği pek çok durumda, hava yollarından cazip fiyatlar almak seyahat acentelerinin rekabetçilikleri üzerinde etki etmektedir.
Havacılık sektöründeki gelişimler şebeke yapısının da gelişmesine neden olmaktadır. Daha geniş ve yaygın şebekeler daha fazla yörenin turizme açılmasına, turizme açık pek çok yörenin de potansiyel ve kapasitesinin katlanarak artmasına yol açmıştır. Hava yoluyla daha uzak mesafelere erişebilme imkânı dünya turizm sektörünün, sunulan seyahat paketlerinin ve fiyatlandırma sisteminin yapısını değiştirmiştir. Günümüz küresel ekonomisine egemen olan liberal ekonominin temel yapı taşlarından olan tüketicilere daha fazla seçenek ve tercih sunmak hedefi de böylelikle gerçekleşmiş olmaktadır.
3. Sivil Havacılığın Siyasi/Politik Önemi
Sivil havacılığın tarihçesine bakıldığında havacılık faaliyetleri ile ulusal politikaların sürekli etkileşim içerisinde olduğu görülmektedir. Her şeyden önce havacılık endüstrisinin ortaya çıkışı siyasi sonuçları olan savaşların bir sonucudur. Ülkeler hava kuvvetlerini her zaman askerî ve dolayısıyla siyasi alandaki güçlerinin bir göstergesi olarak görmüşlerdir.
Sivil havacılığın ekonomi ve turizm açısından etkisi düşünüldüğünde güçlü bir ülkenin aynı zamanda güçlü bir sivil havacılık sektörüne sahip olması da olağandır. Uluslararası ticarette daha uzak mesafelere kolaylıkla ulaşabilmek hava yolu taşımacılığı sayesinde mümkün olacaktır. Lojistik operasyonlarında hava yolu taşımacılığına ağırlık veren şirketlerin çoğunlukta olduğu ülkelerin lojistik sektörleri ve lojistik işletmelerinin hatta üretim işletmelerinin dahi daha rekabetçi olacağı düşünüldüğünde hava yolu taşımacılığının bir ülke için önemi daha da ortaya çıkacaktır.
Sivil havacılık sektörü, sektördeki şirketlerin yapısı, şebeke ve tarife yapıları, ülkenin ticari faaliyetlere bakış açısı ve eğilimlerinin de bir göstergesi konumundadır. Siyasi olarak odaklanılan ülkelere yüksek frekans ve uygun koşullarda yapılan seferler o ülkelerle ticari ve sosyal ilişkilerin gelişmesine kolaylık sağlayacaktır. Sefer düzenlenen ülkelere yapılan katkılar ve bu katkıların uluslararası güç dengesi açısından etkisi düşünüldüğünde hava yolu taşımacılığı sektörünün ülkelerin siyasi rekabetçiliği açısından da önemli bir araç olduğu ortaya çıkacaktır.
